Περνώντας μια μέρα με τους Πυγμαίους στο Μπουρούντι

Μας υποδέχτηκαν χορεύοντας. Μία από τις ηλικιωμένες γυναίκες άρχισε να χορεύει ενώ όλο και περισσότερα παιδάκια μαζεύτηκαν και έδιναν το ρυθμό χτυπώντας παλαμάκια και τραγουδώντας χαρούμενα. ‘Ηταν η πρώτη φορά που δεχτήκαμε τόσο θερμό καλωσόρισμα αν και σύμφωνα με το φίλο μας τον Ολιβιέ έτσι υποδέχονται όλους τους επισκέπτες στο χωριό. Σύντομα, ολόκληρο το χωριό είχε μαζευτεί για τον ερχομό μας!

Οι Μπάτουα (ή αλλιώς Πυγμαίοι όπως όλοι τους γνωρίζουμε) είναι παραδοσιακά κυνηγοί και νομαδικοί τροφοσυλλέκτες. Οι άντρες κυνηγούσαν ομαδικά χρησιμοποιώντας είτε παγίδες είτε βέλη με δηλητήριο, ενώ οι γυναίκες συμπλήρωναν το γεύμα με διάφορα είδη φυτών και λαχανικών. Έτσι λοιπόν, η ζωή τους εξαρτιόταν αποκλειστικά από το δάσος και καθώς ήταν νομάδες, δεν τους ενδιέφερε να κατέχουν μεγάλη υλική περιουσία.

Δύο χιλιάδες χρόνια πριν, το μεγαλύτερο μέρος της ανατολικής και νότιας Αφρικής κατοικούνταν σχεδόν αποκλειστικά από τη φυλή Τούα καθώς και από άλλες φυλές κυνηγών-τροφοσυλλεκτών. Όμως με την άφιξη των Μπάντου από τη Δυτική Αφρική οι οποίοι ήταν κτηνοτρόφοι και αγρότες, η κατάσταση άλλαξε.

Για να μπορέσουν να συντηρήσουν ζώα και χωράφια, οι Μπάντου άρχισαν να αποψιλώνουν τα δάση και έτσι οι Μπάτουα και ο τρόπος ζωής τους περιθωριοποιήθηκαν και εκδιώχθηκαν σκληρά. Ακόμα και σήμερα δυσκολεύονται να βρουν μια θέση στην κοινωνία καθώς έχουν εγκαταλείψει τις παραδοσιακές πρακτικές τους.

Οι Μπάτουα είναι τόσο καλοί σιδηρουργοί που τους επισκέπτονται ακόμα και από άλλα χωριά για να αγοράσουν νέα εργαλεία ή να επισκευάσουν τα παλιά τους.

Έμοιαζε ιδιαίτερα λεπτομερής και σκληρή δουλειά από το λίγο που παρατηρήσαμε το πώς δουλεύουν το σίδερο. Στη μέση της καλύβας όπου είχαν στήσει το εργαστήριό τους, σιδερόβεργες ζεσταίνονταν στη φωτιά , την οποία κρατούσαν σε σταθερή θερμοκρασία φυσώντας από μια κατασκευή φτιαγμένη από δέρμα ζώου. Στη συνέχεια σφυρηλατούσαν το καυτό σίδερο πάνω σε μια πέτρα μέχρι να του δώσουν το επιθυμητό σχήμα και αιχμηρότητα.

Όσο ήμασταν εκεί, τους παρακολουθήσαμε να διακοσμούν ξύλινα ραβδιά φτιαγμένα από ξύλο ευκαλύπτου. Εύκολα χάρασσαν το μαλακό ξύλο με το καυτό σίδερο δημιουργώντας έτσι όμορφα μαύρα σχέδια. 

Οι γυναίκες από την άλλη, κατέχουν την τέχνη της αγγειοπλαστικής. Στο τέλος του μήνα μαζεύουν όλες τις κατασκευές τους και τις πουλάνε στις τοπικές αγορές. Για να τους στηρίξουμε φυσικά αγοράσαμε μερικά όμορφα ενθύμια.

Η επικοινωνία μαζί τους ήταν δύσκολη καθώς μιλούν τη δική τους αρχαία γλώσσα , αλλά ήμασταν τυχεροί που ένα παιδί ήξερε κάποια Γαλλικά και έτσι μπορέσαμε να μάθουμε λίγα περισσότερα πράγματα για τη ζωή τους από τον Μαγκόμπε, έναν από τους γηραιότερους του χωριού.

Αφού συμφώνησε να μιλήσει στην κάμερα για το ντοκυμαντέρ του ΑfriQuest μας, και καθώς διηγούνταν με τη βραχνή φωνή του, νιώθαμε χρόνια σοφίας να κρύβονται μέσα σε αυτή κι ας μην καταλαβαίναμε τι έλεγε. Καθώς όλο το χωριό, σιωπηλό, παρακολουθούσε τη συνέντευξη ελπίζοντας να ακουστούν τα λόγια τους σε περισσότερους λευκούς, συνειδητοποιήσαμε για ακόμα μία φορά τη σημαντικότητα που έχει αυτό που κάνουμε για ανθρώπους σαν κι αυτούς που εύχονται ένα καλύτερο μέλλον για εκείνους και τα παιδιά τους. Οι προσδοκίες τους, μας γέμισαν κατά κάποιο τρόπο θλίψη αλλά και μας δώσαν ώθηση να συνεχίσουμε αυτό που πιστεύουμε.

Βέβαια, για όλο αυτό χρωστάμε τα πάντα στο Ολιβιέρ ο οποίος μας έφερε σε επαφή με αυτούς τους υπέροχους ανθρώπους. Καθώς επιστρέφαμε προς το αυτοκίνητο, τα παιδιά το είχαν στολίσει με όμορφα λουλούδια για να μας ευχαριστήσουν. 

 Τότε ένα παιδάκι μας ρώτησε «Πότε θα ξανάρθετε?» …Μακάρι να μπορούσαμε να τους απαντήσουμε..

Για περισσότερες φωτογραφίες από το Μπουρούντι πατήστε εδώ