Το σκλαβοπάζαρο της Ζανζιβάρης

Ένα από τα μέρη που πρέπει οπωσδήποτε να δείτε κατά την επίσκεψη σας στη Ζανζιβάρη, είναι η παλιά αγορά Σκλάβων, μάρτυρα της τραγικής ιστορίας του τόπου, που έχει όμως ενδιαφέρον, παρόλο που δεν έχει κάτι ιδιαίτερο παρά μόνο μια Αγγλικανική Εκκλησία στον τόπο όπου γίνονταν οι αγοραπωλησίες σκλάβων.

Ήμασταν πολύ τυχεροί που είχαμε τον Amir να μας εξηγεί την ιστορία των σκλάβων στο νησί, ένα πολύ ενδιαφέρον θέμα το οποίο σίγουρα θα συμπεριλάβουμε στο ντοκιμαντέρ μας..

Τα σκλαβοπάζαρα πρωτοξεκίνησαν στη Ζανζιβάρη κατά τον 15^ο αιώνα από τους Πορτογάλους. Οι Άραβες πήραν τη σκυτάλη 2 αιώνες μετά έως και το 1873 όποτε η αγορά έκλεισε από τους Άγγλους. Οι σκλάβοι προέρχονταν κυρίως από την Ανατολική και Κεντρική Αφρική, χώρες όπως η Κένυα, η Ουγκάντα, το Μαλάουι, το Κόνγκο, η Ταγκανίκα, η Ζιμπάμπουε και η Ζάμπια. Μετά την πώληση τους συνήθως τους μετέφεραν σε Αραβικές χώρες, στις Ινδίες, στην Περσία, το Ομάν, κλπ.

Ένα μικρό ποσοστό των σκλάβων που υπήρχαν στο νησί, απασχολιόντουσαν σε φυτείες με μπαχαρικά. Αυτοί συνήθως ήταν από Δυτική Αφρική και μετά την πώληση τους, τους στέλνανε στην Αμερική, Καραιβική, Βραζιλία και Ευρώπη.

Οι σκλάβοι συνήθως προερχόντουσαν είτε από τους Άραβες που κατακτούσαν τα χωριά (μαζί και τους ανθρώπους), είτε από Αφρικανούς αρχηγούς στα χωριά οι οποίοι πρόδιδαν τους συντρόφους τους και τους πουλούσαν σαν σκλάβους στους Άραβες. Οι πολεμιστές που έχαναν στις μάχες μεταξύ των διαφόρων φυλών, πουλιόντουσαν και αυτοί στους Άραβες.

Ήταν 6 Ιουνίου του 1873 όταν ο Σουλτάνος της Ζανζιβάρης Barghash, μετά από προτροπές του εξερευνητή Λίβινγκστοουν που αντιστάθηκε σθεναρά κατά της δουλείας, συμφώνησε να σταματήσει αυτό το βάρβαρο εμπόριο. Ιεραποστολές από την Αγγλία αγόρασαν το χώρο και έχτισαν έναν τεράστιο Αγγλικανικό ναό. Γιατί οι Άγγλοι αποφάσισαν να κτίσουν το ναό ακριβώς στο ίδιο σημείο όπου ήταν το σκλαβοπάζαρο; Για να διώξουν το κακό και να φέρουν το καλό, όπως μας εκμυστηρεύτηκε ο Amir. 

Τα δωμάτια στα οποία κρατούνταν οι σκλάβοι φυλακισμένοι 2 με 3 μέρες μέχρι να βγουν στο παζάρι βρισκόντουσαν κάτω από μια καλύβα με μία τρύπα στο πάτωμα σαν είσοδο. Σήμερα μόνο 2 από τα 15 αυτά δωμάτια έμειναν ανέπαφα. Ένα μικρό για τους άντρες και το δεύτερο, λίγο μεγαλύτερο, για τα γυναικόπαιδα. 

Το μεγάλο χώραγε μέχρι 75 γυναίκες, ενώ το μικρότερο 50 άντρες, κι όλα αυτά σε ζωτικό χώρο μικρότερο των 10 τετραγωνικών για το μικρό δωμάτιο. Τα δωμάτια μπορεί σήμερα να έχουν 3 μικρές σχισμές για παράθυρα, όμως τότε είχαν μόνο ένα με διαστάσεις 60 εκατοστά ύψος επί 10 πλάτος!

Σαν να μην ήταν αρκετές αυτές οι συνθήκες, το φαγητό, το νερό και η υγιεινή ήταν εξίσου περιορισμένα σκόπιμα έτσι ώστε να επιζήσουν μόνο οι πιο δυνατοί οι οποίοι και θα αποτελούσαν καλούς σκλάβους. Στο μέσο των δωματίων υπάρχει χαντάκι που χρησιμοποιούνταν ως τουαλέτα και το οποίο πλημμύριζε μέχρι και ως 30 εκατοστά από το δάπεδο με τον ερχομό της παλίρροιας και που ενωνόταν με τη θάλασσα. 

Με τον τρόπο αυτό οι ακαθαρσίες παρασύρονταν στη θάλασσα. Δυστυχώς κάποιες φορές το επίπεδο της θάλασσας δεν ήταν αρκετά ψηλό ώστε να τα παρασύρει και έτσι έμεναν μέσα ώς και 3 μέρες! Αυτό σήμαινε βέβαιη ασφυξία για πολλούς και κυρίως για τα παιδιά. Επίσης η δραπέτευση από εκεί ήταν αδύνατη λόγω της σύνδεσης με την θάλασσα. 

‘Έτσι, για αυτούς που δεν τα κατάφερναν να επιζήσουν των άθλιων συνθηκών των δωματίων  και πέθαιναν, απλώς αντικαθιστόντουσαν εύκολα από τους Άραβες που συνέχεια τροφοδοτούσαν το σκλαβοπάζαρο με καινούργιους.

Γενικά, η επιλογή των σκλάβων γινόταν με την εξής διαδικασία: οι σκλάβοι δένονταν σε ένα δέντρο (στου οποίου τη θέση βρίσκεται τώρα το ιερό της εκκλησίας) και μαστιγώνονταν από τα αφεντικά. Εάν φώναζαν ή έκλαιγαν τότε πουλιόντουσαν σε μικρότερη τιμή. Οι «καλοί» σκλάβοι  αντιθέτως βρισκόντουσαν σε ικανοποιητική κατάσταση μετά τον 3ήμερο εγκλεισμό στα δωμάτια και δεν φώναζαν ή ούρλιαζαν με το μαστίγωμα. 

Αυτοί θα πουλιόντουσαν πιο ακριβά γιατί θεωρητικά θα ήταν ικανοί να δουλέψουν πιο σκληρά. Εάν αγόραζε κανείς 5 καλούς σκλάβους τότε του έδιναν τσάμπα και 2 παιδιά. Αν κρίνονταν ως όχι αρκετά δυνατοί, τότε τους έστειλαν πίσω στα δωμάτια όπου περίμεναν την επόμενη αγοραπωλησία. Αναφορικά μέσα στην εβδομάδα γινόντουσαν 2 αγοραπωλησίες.

Τα εύσημα για την κατάργηση της νόμιμης εμπορίας σκλάβων στο μέρος αυτό του κόσμου ανήκουν βέβαια στον Δόκτωρ Λίβινγκστόουν, ο οποίος μάλιστα δεν αξιώθηκε να δει τα αποτελέσματα της μάχης του, καθώς πέθανε από ελονοσία. Ένας μικρός σταυρός, αριστερά από τον βωμό, φτιαγμένος από το ξύλο του δέντρου κάτω από το οποίο πέθανε ο διάσημος εξερευνητής, στέκει για να θυμίζει έναν άνθρωπο που εξακολουθούν να τιμούν σαν ήρωα όλοι οι μαύροι.

Σήμερα δυστυχώς, η εμπορία ανθρώπων στον πλανήτη μας συνεχίζει υπό πιο απειλητικές καταστάσεις και αφορά κυρίως γυναίκες και παιδιά τα οποία αδυνατούν να ξεφύγουν από τη μοίρα τους. 

Για περισσότερες φωτογραφίες από την Τανζανία πατήστε εδώ